I&B मंत्रालयाने ब्लॉक केले पाकिस्तानने अर्थसहाय्यित फेक न्यूज नेटवर्क्स
35 YouTube चॅनेल, 2 वेबसाइट्स भारतविरोधी खोट्या बातम्या पसरवल्याबद्दल ब्लॉक केल्या
PIB दिल्ली द्वारे 21 जानेवारी 2022 संध्याकाळी 6:10 वाजता पोस्ट केले
माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाने डिजिटल मीडियावर समन्वित पद्धतीने भारतविरोधी बनावट बातम्या पसरवणाऱ्या ३५ यूट्यूब आधारित न्यूज चॅनेल आणि २ वेबसाइट ब्लॉक करण्याचे आदेश दिले आहेत. मंत्रालयाने ब्लॉक केलेल्या YouTube खात्यांचा एकूण सदस्य संख्या 1 कोटी 20 लाखांहून अधिक आहे आणि त्यांचे व्हिडिओ 130 कोटींहून अधिक व्ह्यूज आहेत. याव्यतिरिक्त, दोन ट्विटर खाती, दोन इन्स्टाग्राम खाती आणि एक फेसबुक खाते देखील इंटरनेटवर समन्वित भारतविरोधी चुकीची माहिती पसरवण्यात सहभागी असल्याबद्दल सरकारने अवरोधित केले आहे.
माहिती तंत्रज्ञान (मध्यस्थ मार्गदर्शक तत्त्वे आणि डिजिटल मीडिया आचारसंहिता) नियम, 2021 च्या नियम 16 अंतर्गत जारी केलेल्या पाच स्वतंत्र आदेशांनुसार, मंत्रालयाने ही पाकिस्तान आधारित सोशल मीडिया खाती आणि वेबसाइट ब्लॉक करण्याचे आदेश दिले आहेत. भारतीय गुप्तचर संस्था या सोशल मीडिया अकाऊंट्स आणि वेबसाइट्सवर बारकाईने लक्ष ठेवून होत्या आणि तत्काळ कारवाईसाठी त्यांना मंत्रालयाकडे ध्वजांकित करत होत्या.
मोडस ऑपरेंडी: समन्वयित डिसइन्फॉर्मेशन नेटवर्क्स
मंत्रालयाने अवरोधित केलेली 35 खाती सर्व पाकिस्तानातून कार्यरत होती आणि चार समन्वयित डिसइन्फॉर्मेशन नेटवर्कचा भाग असल्याचे ओळखले गेले. यामध्ये आपली दुनिया नेटवर्क 14 YouTube चॅनेल चालवते आणि तल्हा फिल्म्स नेटवर्क 13 YouTube चॅनेल चालवते. चार चॅनेलचा संच आणि इतर दोन चॅनेलचा संच देखील एकमेकांशी समक्रमितपणे कार्य करत असल्याचे आढळले.
हे सर्व नेटवर्क भारतीय प्रेक्षकांच्या दिशेने खोट्या बातम्या पसरवण्याच्या एकाच ध्येयाने चालवले जात असल्याचे दिसून आले. नेटवर्कचा भाग असलेले चॅनेल सामान्य हॅशटॅग आणि संपादन शैली वापरत होते, ते सामान्य व्यक्तींद्वारे ऑपरेट केले जात होते आणि एकमेकांच्या सामग्रीचा प्रचार करत होते. काही YouTube चॅनेल पाकिस्तानी टीव्ही वृत्तवाहिन्यांचे अँकर चालवत होते.
सामग्रीचे स्वरूप
मंत्रालयाने अवरोधित केलेली YouTube चॅनेल, वेबसाइट आणि इतर सोशल मीडिया खाती पाकिस्तानने भारताशी संबंधित संवेदनशील विषयांवर भारतविरोधी खोट्या बातम्या पसरवण्यासाठी वापरल्या होत्या. यामध्ये भारतीय लष्कर, जम्मू आणि काश्मीर आणि इतर देशांसोबतचे भारताचे परराष्ट्र संबंध यांसारख्या विषयांचा समावेश आहे. माजी चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ दिवंगत जनरल बिपिन रावत यांच्या निधनाबाबत यूट्यूब चॅनेलवरून मोठ्या प्रमाणावर खोट्या बातम्या पसरवण्यात आल्याचे दिसून आले. या यूट्यूब चॅनेलने पाच राज्यांतील आगामी निवडणुकांच्या लोकशाही प्रक्रियेला खीळ घालण्यासाठी कंटेंट पोस्ट करण्यास सुरुवात केली होती.
चॅनेलने अलिप्ततावादाला प्रोत्साहन देण्यासाठी, धर्माच्या आधारे भारताचे विभाजन करण्यासाठी आणि भारतीय समाजातील विविध वर्गांमध्ये वैमनस्य निर्माण करण्यासाठी सामग्रीचा प्रचार केला. अशा माहितीमुळे देशातील सार्वजनिक सुव्यवस्थेवर विपरित परिणाम करणाऱ्या गुन्ह्यांसाठी प्रेक्षकांना भडकवण्याची शक्यता होती.
सरकारने अलीकडील कारवाई डिसेंबर 2021 मध्ये 20 YouTube चॅनेल आणि 2 वेबसाइट्स अवरोधित केल्याच्या अनुषंगाने आहे, जेव्हा IT नियम, 2021 अंतर्गत आणीबाणीच्या अधिकारांचा वापर अशा भारतविरोधी बनावट बातम्या नेटवर्कवर कारवाई करण्यासाठी प्रथम केला गेला. भारतातील एकूण माहितीचे वातावरण सुरक्षित करण्यासाठी गुप्तचर संस्था आणि मंत्रालय जवळून काम करत आहेत.
